In sommige landen bezit de overheid monopoliebedrijven in sectoren die van cruciaal belang worden geacht voor de doelstellingen van de economie, zoals financiën, nutsbedrijven en de automobielsector. Binnenlandse concurrentie is afwezig in industrieën die deel gaan uitmaken van de commando-economie. Maar wat is "Commando-economie"?. Lees verder om meer te weten te komen over de commando-economie en de voorbeelden te zien van landen die dit toepassen.
Wat is een commando-economie?
Een commando-economie is een soort politiek systeem waarin een centraal bestuursorgaan de toegestane outputniveaus en de prijzen die voor goederen en diensten kunnen worden betaald, bepaalt. De meeste industrieën zijn in handen van de overheid.
Een vrijemarktsysteem waarin de vraag de output en de prijzen bepaalt, is het belangrijkste alternatief voor een commando-economie.
De commando-economie is een onderdeel van een communistisch politiek systeem, terwijl kapitalistische landen een vrijemarktsysteem hebben.
Hoe beveleconomieën werken
De regering stelt een centraal economisch plan op in een moderne, centraal geplande commando-economie. De regering kan bijvoorbeeld een vijfjarenplan ontwerpen waarin economische en sociologische doelen worden vastgesteld voor elke bedrijfstak en regio van het land. Kortetermijnstrategieën transformeren doelen in bruikbare doelen.
Alle middelen worden door de overheid toegewezen volgens het centrale plan. Het streeft ernaar om het beste gebruik te maken van het geld, de arbeid en de natuurlijke hulpbronnen van het land.
Commando-economieën proberen het gebruik van ieders vaardigheden en competenties te maximaliseren. Een commando-economie probeert daarmee de werkloosheid terug te dringen.
Het centrale plan legt de productieprioriteiten voor alle goederen en diensten vast. Quota en prijslimieten zijn voorbeelden van dergelijke maatregelen. Het doel is om iedereen in het land van voldoende voedsel, onderdak en andere benodigdheden te voorzien. Het centrale plan legt ook de nationale prioriteit vast voor zaken als oorlogsmobilisatie.
De overheid bezit monopoliebedrijven in sectoren die van cruciaal belang worden geacht voor de doelstellingen van de economie, zoals financiën, nutsbedrijven en de autosector. Binnenlandse concurrentie is afwezig in industrieën die onderdeel worden van de commando-economie.
Om het centrale plan uit te voeren, stelt de overheid wetten, regels en richtlijnen vast. Bedrijven houden zich aan de productie- en wervingsdoelstellingen die in het plan zijn uiteengezet. Ze zijn niet in staat om op eigen kracht op de druk van de vrije markt te reageren.
Commando economie kenmerken
De volgende kenmerken onderscheiden moderne commando-economieën:
- De regering maakt economische plannen voor de meeste, zo niet alle, industrieën en regio's.
- De regering verdeelt het kapitaal, de arbeid en de natuurlijke hulpbronnen van het land op de meest efficiënte manier.
- Staatsautoriteiten bezitten monopoliebedrijven in de financiële, nuts- en auto-industrie.
- De overheid controleert de productie en de prijzen.
- Om het gecentraliseerde economische plan uit te voeren, wordt overheidsbeleid ontwikkeld.
Dit type economische structuur komt tegenwoordig veel voor in communistische of socialistische landen zoals Noord-Korea.
Voorbeelden van landen met een beveleconomie
Beschouw de volgende voorbeelden van landen met een commando-economie:
- Wit-Rusland: Het is nog steeds een commando-economie, ondanks dat het een voormalige Sovjet-satelliet is. De overheid bezit 80% van de ondernemingen van het land en 75% van de banken.
- China: Na de Tweede Wereldoorlog richtte Mao Tse Tung een door communisten geregeerde samenleving op. Hij legde een strak geleide economie op. De huidige leiders stappen over naar een marktgebaseerd systeem. Ze ontwikkelen nog steeds vijfjarenplannen waarin economische doelen en doelstellingen worden vastgelegd.
- Cuba: Fidel Castro's revolutie van 1959 zorgde voor het communisme en een geplande economie. Tot 1990 financierde de Sovjet-Unie de Cubaanse economie. Om de groei te stimuleren voert de overheid geleidelijk markthervormingen door.
- Ik rende: De overheid heeft directe en indirecte invloed op grote delen van de economie. Deze controle heeft geleid tot inefficiënties en recessies, die zijn verergerd door buitenlandse sancties. Deze sancties werden in 2015 opgeheven als onderdeel van een nucleaire handelsovereenkomst, maar werden in 2018 hersteld door de VS nadat president Trump uit de overeenkomst stapte.
- Libië: De economie van Libië is bijna volledig gebaseerd op de olie- en gassector, en de meerderheid van de Libiërs werkt voor de regering.
Lees ook: Markteconomie: kenmerken, voorbeelden, voordelen & Nadelen
- Noord Korea: Noord-Korea heeft al tientallen jaren een van 's werelds meest centraal geplande economieën. Vanwege wanbeheer, onderinvestering en materiaaltekorten is de Amerikaanse regering van mening dat de industriële kapitaalvoorraad van Noord-Korea bijna niet meer te repareren is. Noord-Koreanen kampen nog steeds met hongersnood en ondervoeding.
- Rusland: Vladimir Lenin en de Russische Revolutie vestigden in 1917 de eerste communistische commando-economie. De Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (USSR) was ook de langstlopende commando-economie ter wereld, die actief was van de jaren dertig tot het einde van de jaren tachtig. De Russische staat heeft sinds de ondergang van de USSR het eigendom van de belangrijkste bedrijven aan oligarchen gegeven.
Sommige centraal geplande economieën, zoals China en Rusland, zijn begonnen met het incorporeren van elementen van de markteconomie, wat resulteert in een gemengde economie. Andere economieën, zoals Noord-Korea en Cuba, blijven fiscaal conservatief.
De voordelen van beveleconomieën
Voorstanders van commando-economieën zeggen dat ze de regering in staat stellen om ongelijkheid en marktfalen te overwinnen door een samenleving op te richten die voorrang geeft aan sociale welvaart boven winst.
- Monopoliemacht kan worden vermeden door middel van commando-economieën.
- Een gemeenschappelijk element van kapitalistische economieën is massale werkloosheid, die de beheersende economieën kunnen vermijden.
- Commando-economieën kunnen items creëren die de samenleving ten goede komen, terwijl ze er ook voor zorgen dat iedereen toegang heeft tot basisvereisten.
- Commando-economieën zijn vaak verbonden met de mislukte, ontoereikende economieën van de late Sovjet-Unie en Cuba. De Sovjet-Unie kende echter perioden van extreem snelle economische groei in de jaren 1920 en 1930. De Sovjet-Unie kende een opmerkelijke economische groei tussen 1928 en 1940 (de eerste drie vijfjarenplannen). Het ontwikkelde zich van een overwegend agrarische gemeenschap tot een machtige industriële grootmacht. Bovendien gebeurde dit tijdens de Grote Depressie, een periode van lage wereldwijde vraag.
De nadelen van beveleconomieën
- Over het algemeen hebben overheidsinstanties geen informatie over wat ze moeten genereren. Mensen die misschien niet op de hoogte zijn van wat er gaande is, nemen de beslissingen vanwege decentralisatie. Veel gefabriceerde goederen werden bijvoorbeeld niet gebruikt in de commando-economie van de Sovjet-Unie.
- Je kunt niet voldoen aan de voorkeuren van de consument in een commando-economie.
- In een commando-economie zijn middelen moeilijk over te hevelen naar dynamische en efficiënte ondernemingen, aangezien inefficiënte ondernemingen worden beschermd en onderhouden.
- De commando-economie brengt vrijheid en democratie in gevaar. Ze vestigen een enorm krachtige regering die individuele rechten beperkt om economische doelen te bereiken. Dit schept een omgeving waarin overheden controle kunnen uitoefenen over andere aspecten van het leven van mensen.
- Commando-economieën zijn vaak bureaucratisch, met commissies en planning die de besluitvorming verstikken.
- Prijscontroles in commando-economieën veroorzaken zowel tekorten als overschotten.
Argumenten tegen Command-and-Control-economieën
Elke kapitalist zou beweren dat commando-economieën met minstens twee belangrijke problemen te maken hebben: het eerste is een stimuleringsprobleem en het tweede is een kennisvacuüm onder de centrale planners die alle keuzes maken.
Het incentive-probleem
De stimuleringskwestie begint bovenaan. Zelfs in een commando-economie zijn beleidsmakers maar al te menselijk. Omdat ze niet worden beperkt door op de markt gebaseerde vormen van discipline zoals soevereine kredietbeoordelingen of kapitaalvlucht, zullen politieke belangengroepen en machtsstrijd tussen hen beslissingen domineren in een commando-economie, zelfs meer dan in een kapitalistische economie.
Lonen voor werknemers worden centraal vastgesteld en winsten worden verwijderd als stimulans voor het management. Er is geen dwingend motief om te streven naar uitmuntendheid, efficiëntie te verhogen, kosten te besparen of verder te gaan dan het absolute minimum om censuur van de overheid te vermijden.
In een commando-economie betekent vooruitkomen de partijbazen tevreden stellen en de nodige connecties hebben in plaats van de aandeelhouderswaarde te maximaliseren of te voldoen aan de wensen van de consument. Corruptie is vaak alomtegenwoordig.
Op een grotere schaal dan waargenomen in kapitalistische beschavingen, heeft het incentive-dilemma te maken met de tragedie van de commons. Gemeenschappelijk eigendom van middelen is in feite geen eigendom. Al hun gebruikers (of medewerkers) hebben geen reden om ze te behouden. In een commando-economie slijt alles, zoals woningbouwprojecten, fabrieken en machines, snel af, gaat kapot en valt uit elkaar.
Het vacuüm van informatie
De Oostenrijkse economen Ludwig von Mises en FA Hayek waren de eersten die de moeilijkheid van economische berekeningen in een commando-economie beschreven. Centrale planners moeten bepalen hoeveel van elk product en elke dienst u moet produceren en leveren.
Dit wordt decentraal bepaald in een vrijemarktsysteem door de interactie van vraag en aanbod. Consumenten geven vorm aan de vraag door goederen en diensten te kopen of te weigeren. Producenten reageren door meer van de goederen en diensten te produceren die klanten willen.
Bovendien zijn al deze variabelen kwantificeerbaar. Iemand houdt bij hoeveel avocado's, spijkerbroeken en wielmoeren er in elke fase van de toeleveringsketen nodig zijn.
In een commando-economie zouden centrale planners op zijn minst de fundamentele eisen van leven of dood van de bevolking op het gebied van voedsel, kleding en onderdak moeten begrijpen. Zonder de krachten van vraag en aanbod om hen te leiden, hebben ze echter geen redelijke techniek om de productie en distributie van waren af te stemmen op de eisen en voorkeuren van de consument.
Na verloop van tijd verspillen de prikkels en economische berekeningsproblemen van een commando-economie middelen en kapitaalgoederen, waardoor de samenleving verarmt.
Argumenten ter ondersteuning van de commando-economie
Volgens voorstanders beheren de beveleconomieën middelen om het maatschappelijk welzijn te bevorderen, in tegenstelling tot vrijemarkteconomieën, waar dit doel ondergeschikt is aan het behalen van particuliere winst.
Commando-economieën hebben mogelijk meer controle over de werkgelegenheid dan vrijemarkteconomieën. Ze hebben de mogelijkheid om banen te produceren om mensen aan het werk te zetten wanneer dat nodig is, zelfs als er geen echte noodzaak is.
Ten slotte worden commando-economieën gezien als beter in staat om beslissende, gecoördineerde actie te ondernemen in het geval van een nationale catastrofe of crisis, zoals een oorlog of natuurramp. Maar zelfs marktgebaseerde landen kunnen eigendomsrechten tijdelijk beperken en de noodbevoegdheden van hun centrale regeringen tijdens dergelijke rampen drastisch vergroten.
Wat is het verschil tussen een commando-economie en een vrijemarkteconomie?
Particuliere bedrijven bepalen hun productieniveaus in een vrijemarkteconomie als reactie op de wet van vraag en aanbod.
De overheid neemt de beslissing in een commando-economie.
Er zijn tegenwoordig maar weinig vrijemarkteconomieën die volledig op laissez-faire-basis werken. Een overheid kan openbare regels en wetten toepassen om de vervaardiging van een product, zoals zuinige auto's, te bevorderen.
En sommige commando-economieën hebben hun greep versoepeld. China's economische bloei begon pas nadat het zijn eigen mix van socialistische ideologie en kapitalistische onderneming had ontwikkeld.
Hoe werken centrale plannen in een commando-economie?
Communistische landen met commando-economieën zijn geneigd meerjarenplannen te ontwikkelen die de levensomstandigheden van alle burgers moeten verbeteren. China heeft 14 vijfjarenplannen gehad, waarvan de meest recente in 2025 afloopt.
Over het algemeen stellen centrale plannen doelen voor elke branche en strategieën voor elk gebied. Industrieën moeten bijdragen aan overheidsdoelen, zoals het verminderen van de COXNUMX-uitstoot en het opnieuw opbouwen van plattelandseconomieën.
De verschuiving van commando- naar markteconomieën
Veel commando-economieën, waaronder de Sovjet-Unie, begonnen in de jaren tachtig over te gaan naar een gemengde economie. Ze bereikten dit door middel van een proces van privatisering en prijsderegulering. Gemengde economieën combineren de voordelen van een vrije markt met enig overheidsingrijpen. Bovendien is China overgegaan van een commando-economie naar een gemengde economie, maar blijft het politiek communistisch.
Hoe noem je een commando-economie?
In een commando-economie, ook wel planeconomie genoemd, worden alle economische operaties gepland, gecoördineerd en onder direct toezicht van de centrale overheid geplaatst om het maatschappelijk welzijn te maximaliseren. In tegenstelling tot vrijemarkteconomieën laten commando-economieën de productie of prijzen niet door marktkrachten zoals vraag en aanbod beheersen.
Een commando-economie wordt gerund door wie?
In het communisme heeft de staat volledige controle over alle productiemiddelen, inclusief land, arbeid en kapitaal. De overheid bepaalt daarentegen wat er moet worden geproduceerd, hoeveel er zal worden geproduceerd en hoeveel de goederen moeten worden verkocht onder een geordende economie. Bovendien regelt het inkomsten en investeringen.
Welke doelen streeft de Command Economy na?
Een commando-economie is ontworpen om de overheid te helpen haar economische doelstellingen te bereiken. Deze doelstellingen kunnen het behoud van volledige werkgelegenheid, het beperken van de inflatie of het stimuleren van bepaalde bedrijven omvatten. Het stimuleren van de economische output is dus niet altijd het doel van een commando-economie.
Wat is de structuur van de commando-economie?
Een economisch systeem dat bekend staat als een commando-economie is een systeem waarin de productiemiddelen eigendom zijn van de overheid en de economische activiteit wordt bestuurd door een centrale organisatie die kwantitatieve productiedoelstellingen vaststelt en grondstoffen distribueert naar productieve bedrijven.
Welke voordelen biedt de Command Economy?
Beheerseconomieën, waarin de overheid prijzen en productieniveaus vaststelt, bieden verschillende voordelen, zoals minimale of geen werkloosheid, snelle besluitvorming, gelijkheid onder burgers en de nadruk op de werknemer in plaats van winst.
Veelgestelde vragen over Command Economy
Is de VS een commando-economie?
Wat consumptiegoederen en zakelijke diensten betreft, is de Amerikaanse economie een vrije markt. Het is een commando-economie in termen van defensie (evenals bepaalde delen van pensioenuitkeringen en medische zorg).
Wat voor soort economie is China?
Sinds de implementatie van de economische hervormingen van Deng Xiaoping heeft China te maken met wat economen een socialistische markteconomie noemen: een economie waarin een grote sector van staatsbedrijven samengaat met marktkapitalisme en particulier eigendom.
Wat voor soort economie is Japan?
De Japanse economie is een goed ontwikkelde vrijemarkteconomie. Het is de op twee na grootste economie ter wereld in termen van nominaal BBP en de op drie na grootste in termen van koopkrachtpariteit (KKP). Het heeft de op één na grootste ontwikkelde economie ter wereld.
Gerelateerde artikelen
- Markteconomie: kenmerken, voorbeelden, voordelen en nadelen
- Financiële documentaires: de beste 10 vermelding voor beginners en professionals (bijgewerkt)
- HORIZONTALE INTEGRATIE: Gedetailleerde gids voor de strategie
- Landbouwleningslijst, bijgewerkt 2022!!! (13 + toepassingsgids)
- Centrale planning: betekenis, voorbeelden en alles wat je nodig hebt
